🛢 روغن های پایه گروه I تا V چیستند و چه تفاوت‌هایی دارند؟
📊 جدول مقایسه گروه‌های روغن های پایه
| گروه | منشأ / روش تولید | شاخص ویسکوزیته (VI) | پایداری / مقاومت | نمونه کاربرد |
|---|---|---|---|---|
| I | پالایش ساده (نفوذ نفت خام) | ~80–120 | پایین‌تر؛ مستعد اکسیداسیون | روغن‌های عمومی و اقتصادی |
| II | پالایش پیشرفته (هیدروکراکینگ) | ~80–120 | بهبود نسبت به گروه I | روغن موتور معمولی، هیدرولیک |
| III | هیدروایزوماسیون / هیدروکراکینگ پیشرفته | >120 | خوب؛ عملکرد نزدیک به سنتتیک | روغن‌های سطح بالا، شبه‌سنتتیک |
| IV (PAO) | سنتتیک واقعی (PAO) | >125 | عالی؛ پایداری حرارتی/اکسیداسیون بالا | موتورهای پیشرفته، صنایع حساس |
| V | منابع خاص: استر، سیلیکون، PAG و … | متغیر | بسته به نوع؛ از عالی تا ویژه | کاربردهای ویژه و ترکیب با دیگر گروه‌ها |
🟢 گروه I — پایه کلاسیک و اقتصادی
روغن‌های گروه I از پالایش نسبتاً ساده نفت خام به‌دست می‌آیند. این پایه‌ها معمولاً خاکستری تا زرد تیره هستند، حاوی مقدار نسبی گوگرد و ناخالصی‌اند و مقاومت‌شان در برابر اکسیداسیون و دما محدود است.
- مزیت: قیمت پایین و دسترسی بالا.
- معایب: نیاز به افزودنی‌های بیشتر برای بهبود عملکرد و عمر کوتاه‌تر در سرویس‌های سخت.
🟡 گروه II — بهبود یافته و مقرون‌به‌صرفه
با فرایندهای پالایشی بهتر (هیدروژن‌زدایی) روغن‌های گروه II شفاف‌تر، دارای گوگرد کمتر و پایداری بهتر هستند. این روغن‌ها گزینه‌ای مناسب برای بسیاری از کاربردهای صنعتی و موتوری‌اند که نیاز به تعادل قیمت و عملکرد دارند.
🔵 گروه III — شبه‌سنتتیک (ولی منشأ نفتی)
گروه III با شاخص ویسکوزیته بالا و پایداری حرارتی بهبود یافته، اغلب به‌عنوان پایه روغن‌هایی که بازاری تحت عنوان «سنتتیک» تبلیغ می‌شوند، استفاده می‌شود. این گروه در بسیاری از روغن‌های موتوری سطح بالا و روانکارهای صنعتی به چشم می‌خورد.
🟣 گروه IV — سنتتیک واقعی (PAO)
PAOها (پلی‌آلفااولفین) کاملاً سنتتیک و ساخته‌شده شیمیایی‌اند. این گروه بیشترین پایداری در برابر اکسیداسیون و تغییر گرانروی با دما را دارد و در شرایط کاری بسیار سخت عملکرد برجسته‌ای نشان می‌دهد.
🟤 گروه V — روغن‌های تخصصی و ویژه
گروه V شامل مواد پایه‌ای متنوع مانند استرها، سیلیکون و پلی‌گلیکول‌ها است. این مواد معمولاً برای نیازهای خاص (مثلاً روانکاری در دماهای خیلی بالا، سازگاری با پلاستیک‌ها یا خواص ضدآب/غیربرقی) استفاده می‌شوند و اغلب با دیگر گروه‌ها مخلوط می‌گردند.
🌟 نکات کلیدی برای انتخاب روغن های پایه
- 🔬 منشأ و خلوص پایه
- 📈 شاخص ویسکوزیته (VI)
- 🔥 پایداری در دما و اکسیداسیون
- ⚙️ سازگاری با افزودنی‌ها
- 💰 هزینه و بازده اقتصادی
در عمل، انتخاب روغن های پایه مناسب ترکیبی از نیاز فنی، بودجه و شرایط کاری است. برای مثال در تجهیزاتی که دما و فشار بالا دارند، ترکیب پایه PAO یا افزودن استرها می‌تواند عملکرد و عمر را به‌صورت چشمگیری افزایش دهد.
🚀 روند بازار و آینده
گرایش جهانی به سمت کاهش انتشار و افزایش بهره‌وری موجب شده تا تقاضا برای پایه‌های با کارایی بالا (گروه‌های III تا V) رشد کند. همچنین مصرف‌کنندگان صنعتی خواستار روغن‌هایی با اثر زیست‌محیطی کمتر و عمر سرویس طولانی‌تر هستند.
❓سوالات متداول (FAQ) ❓
1.روغن های پایه گروه I تا V چیست؟
روغن های پایه اصلی ترین جزء روغن‌هاست و بر اساس فرآیند تولید و ویژگی‌های شیمیایی به پنج گروه تقسیم می‌شود.
2. تفاوت روغن‌های گروه I و II چیست؟
گروه I با فرآیند حلالی تولید می‌شود و پایداری کمتری دارد، در حالی که گروه II با هیدروکراکینگ جزئی پایداری و طول عمر بیشتری دارد.
3. چرا روغن‌های گروه III را نیمه‌سنتتیک می‌نامند؟
زیرا از نفت خام تولید می‌شوند ولی با فرآیند هیدروایزومریزاسیون کاملاً تصفیه شده و ویژگی‌هایی شبیه روغن سنتتیک دارند.
4. کاربرد روغن‌های گروه IV و V چیست؟
گروه IV (PAO) و V (استر، سیلیکون) در خودروهای پیشرفته، صنعتی حساس و شرایط دمایی شدید استفاده می‌شوند.
5. پایداری حرارتی و اکسیداسیون هر گروه چگونه است؟
پایداری از گروه I به V افزایش می‌یابد؛ گروه I پایین، گروه II متوسط، گروه III خوب، گروه IV و V عالی است.
6. کدام گروه برای خودروهای پرمصرف مناسب است؟
روغن‌های گروه III نیمه‌سنتتیک و گروه IV سنتتیک برای خودروهای پرمصرف و خودروهای جدید مناسب هستند.
7. تفاوت قیمت گروه‌های مختلف چیست؟
گروه I ارزان، گروه II متوسط، گروه III تا IV گران و گروه V تخصصی و گران‌ترین هستند.
8. می‌توان گروه‌های مختلف روغن پایه را با هم ترکیب کرد؟
بله، اغلب گروه V به گروه‌های دیگر اضافه می‌شود تا خواص ویژه مانند مقاومت به اکسیداسیون یا بهبود ویسکوزیته ایجاد شود.
📝 جمع‌بندی
✅هر گروه از روغن‌های پایه مزایا و محدودیت‌های خود را دارد: گروه I برای کاربردهای اقتصادی و کم‌حساس مناسب است، گروه II تعادل قیمت و کیفیت را ارائه می‌دهد، گروه III نزدیک به عملکرد سنتتیک است، گروه IV عملکرد برتر در شرایط سخت دارد و گروه V برای نیازهای تخصصی به‌کار می‌رود. آگاهی از این تفاوت‌ها به شما کمک می‌کند که روانکار مناسب را انتخاب کنید و هزینه‌های نگهداری را کاهش دهید.
📦 توصیه خرید
برای خرید بهترین روغن‌های پایه مختلف و دریافت مشاوره تخصصی، با شرکت پرگاس پرتو صنعت آریا تماس بگیرید تا کارشناسان ما بهترین گزینه را متناسب با نیاز صنعتی شما پیشنهاد دهند.
